Rijk de Gooyer een Utrechtse Branieschopper

Op 17 december 1925 werd Rijk de Gooyer als helft van twee eeneiige tweeling. Hij werd geboren op de Bemuurde Weerd 1, ter hoogte van de loopbrug over de sluis. Voor zijn ouderlijke woning hangt een waarop hij herinnerd wordt. Zijn vader was bakker en was weinig thuis. Zijn moeder had een chronische maagzweer, daarom kon kreeg hij veel vrijheid. Aan beide kanten van de familie zaten veel dominees. De jonge Rijk moest op zondag altijd naar de Westerkerk. Maar echt indruk heeft het geloof niet gemaakt, maar hij kreeg er wel een beetje gevoel voor het theatrale aspect.

Vlak in de buurt woonde ook Anton Geesink (geboren 6 april 1934) de niet alleen figuurlijk grote olympisch judokampioen. Rijk blufte altijd dat hij Anton een keer een plak slaag gegeven had. Hij liet een paar details weg. De 4-jarige Anton probeerde een broodje te pikken. Rijk werkte als bakkersknecht en was al 13. De Gooyer was in zijn jeugd al een schoffie dat met veel weg kon komen omdat hij de oogappel van zijn vader was. De belangrijkste activiteiten in zijn jeugdjaren waren spijbelen, rondhangen in cafés, geld jatten voor de bioscoop, muziek maken en op feesten maak ook achter de meisjes aan gaan. Rijk was op zoek naar avontuur, het leven in Utrecht was voor hem veel te saai.

In 1944 is hij samen met een vriendje ter Hoogte van Beneden Leeuwen de Waal overgezwommen. Dit terwijl Rijk hooguit op zijn hondjes kon zwemmen. Om aan de kost te komen ging hij met de Amerikanen terug naar bezet gebied. Daar probeerden zoveel mogelijk Duitse soldaten binnen te halen voor verhoor, hiervoor ontving hij 30 gulden per soldaat. Op 27 november 1944 raakte hij tijdens een van deze “patrouilles” zwaargewond, zijn mild moest verwijderd worden. Tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis ontving hij de Amerikaanse “Purple Heart” onderscheiding. Uiteindelijk trad hij als intelligence officier toe in het Engelse leger. Dit had hij met name te danken aan veel bluf en het feit dat hij redelijk Frans, Duits en Engels sprak. Bij deze eenheid had als taak het ondervragen en opsporen van oorlogsmisdadigers. Hij was onder andere getuige bij de bevrijding van Bergen-Belsen.

Na de oorlog werkte hij een blauwe maandag in de bakkerij van zijn van zijn van zijn vader aan de Nieuwekade. Op een personeelsavond bleek zijn komisch talent. Hij speelde zich in de kijker door een destijds bekende komiek te imiteren. De NCRV zette hem daarna op de radio in als komiek. Vooral zijn Utrechtse typetje Bartels werd beroemd. Later zou hij ook voor de KRO- en de VARA-radio werken. In 1948 belandde De Gooyer bij het ABC-cabaret van Wim Kan. Wim kan was minder gecharmeerd van deze persoonlijkheid. Hij adviseerde zijn collega’s deze “oproerkraaier” nooit in dienst te nemen.

Van 1959 tot 1961 volgde De Gooyer een acteursopleiding in Berlijn. Tijdens deze periode heeft hij als informant gewerkt voor de CIA. Voor deze activiteit kreeg hij 850 per maand betaald, dit was voor hem een leuke bijverdienste. Rijk de Gooyer is ook actief geweest als zanger. In 1964 had hij een hit met het door Eli Asser bewerkte komische lied “Brief uit La Courtine” over dienstplichtige soldaten die destijds in Frankrijk oefenden. Samen met Jonny Kraaikamp had hij een nummer 1 hit met de “Bostella”. Rijk heeft 65 liedjes op zijn naam staan waarvan een groot deel samen met Jonny Kraaijkamp.Samen met pianist Tonny Schifferstein schreef hij het lied “Als ik boven op de Dom sta”. Het refrein werd daarna bewerkt door Herman Berkien bewerkt tot het onofficiële volkslied “Utereg me stadje”

Rijk de Gooyer is succesvol geweest als geweest als filmacteur. Hij genoot vooral van de rollen waarin hij een schurk mocht spelen. Hij speelde onder andere in “De inbreker”, “Soldaat van Oranje”, “De Avonden”, “Hoogste Tijd”, “Madelief”, “Krassen in het tafelblad” en “Hoge hakken, echte liefde”. In totaal heeft hij in ruim 70 film en televisieproducties gespeeld. In de film “Soldaat van Oranje speelde hij de rol van SD-agent Breitner. Tijdens de opnames maakte hij een geintje tegenover zijn tegenspeler Huib Rooymans. Toen Rooymans in zijn rol als verzetsstrijder ondervraagd/gemarteld werd door Rijk en met een tuinslang in achterwerk gefilmd werd maakte Rijk de opmerking “Volgooien met super of normaal”. Dit schoot bij zijn tegenspeler in het verkeerde keelgat. De opnames moesten stilgelegd worden om de boel te sussen. Zijn grote bek speelde hem ook parten toen hij een tweede woning had in Giethoorn. Nadat hij een te grote bek had in het plaatselijk café werd zijn boerderij in de fik gestoken.

Samen met Jonny Kraaijkamp vormde hij vanaf eind jaren 50 een succesvol duo in het theater en op televisie. De Gooyer had kreeg steeds meer een hekel aan toneelvoorstellingen omdat hij zichzelf dan te vaak dezelfde grap moest herhalen en omdat er vaak gezeur was over de betaling. Hij was daarom vooral een fan van televisiewerk. Met John Kraaikamp heeft hij onder andere gespeeld in televisieserie “De Breekers”. In de VARA serie “In voor- en tegenspoed speelde hij in 1991, 1993, 1995 en 1997 de rol van notoire chagrijn Fred Schuit, een rol die op zijn lijf geschreven was.

Rijk won 3 keer een gouden Kalf. Hij vond dat hele Nederlandse Film Festival maar niets. Hij had verwacht dat hij met zijn carrière een beetje met egards behandeld zou worden, in plaats dat van moest hij het doen met 5 consumptiebonnen. Voor de drankjes moest hij ook nog eens in de rij staan. Aan het Gouden Kalf zat niet eens een geldprijs verbonden.

In 1995 werd hij door zijn drinkmaatje Maarten Spanjer opgejut en smeet hij zijn zojuist gewonnen Kalf in het programma “Taxi” uit de rijdende auto op de A2. Op 2 november 2011 overleed Rijk de Gooyer in Amsterdam.

Bronnen biografie “Rijk, de negen levens van de Gooyer” Stijn Aerden en Klaas de Vos 2002 en Wikipedia.